Karta charakterystyki substancji chemicznej powinna precyzyjnie i w wyczerpujący sposób odpowiadać na pytania o skład, właściwości, parametry oraz typ substancji chemicznej lub mieszaniny, która stanowi przedmiot wprowadzany na rynek. Skład mieszanin i substancji chemicznych powinien być ściśle określony oraz zgodny z normami dotyczącymi stężeń i emisji poszczególnych substancji w środowisku naturalnym. Poprawne i skrupulatne wypełnienie tej sekcji jest szczególnie ważne, ponieważ do jej zapisów należy odnieść się w pozostałych sekcjach karty charakterystyki substancji chemicznej.
3.1. Substancje
W przypadku substancji chemicznej przedmiotem badania jest zarówno główny składnik substancji, jak i składniki dodatkowe, takie jak: dodatki stabilizujące, zanieczyszczenia i pozostałe elementy mające wpływ na tożsamość chemiczną substancji oraz mieszanin. Główny składnik może być ustalony na postawie badań lub z wykorzystaniem zapisów z sekcji pierwszej karty charakterystyki, w której określa się charakter substancji i podstawowe dane o niej – w szczególności identyfikator produktu. Składniki pozostałe, takie jak regulatory, oznacza się poprzez identyfikator produktu zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 1272/2008 lub poprzez nazwę handlową bądź skrót.
W przypadku substancji wieloskładnikowych lub takich, w których ustalenie głównego składnika nie jest możliwe, dostawca substancji może przedstawić zbiorczą listę wszystkich składników, także tych, które nie są nigdzie klasyfikowane.
3.2. Mieszaniny
W przypadku mieszanin podaje się zarówno identyfikator produktu, jak i informacje dotyczące stężenia poszczególnych substancji składowych. Podobnie jak wtedy, gdy mowa o wieloskładnikowych substancji, także w razie mieszanin dostawca może dołączyć zbiorczą listę określającą charakter poszczególnych składników, również tych, które nie są nigdzie klasyfikowane. Aby w dokładny sposób wyrazić stężenie danej substancji w mieszaninie, używa się jednej z dwóch najbardziej powszechnych metod przedstawiania. Pierwsza z nich mówi o zapisie dokładnego stężenia w ułamku masowym lub objętościowym wyrażonym w procentach, w porządku malejącym. Druga w podobny sposób przedstawia nie dokładne wartości, ale przedziały stężeń. Decydując się na wybór jednej z dostępnych metod, należy wziąć pod uwagę to, czy istnieje techniczna możliwość takiego przedstawienia stężeń. W przypadku zapisywania przedziałów stężeń, a nie dokładnych wartości, zagrożenie dla środowiska, zdrowia lub życia ludzkiego szacuje się w oparciu o wartości najwyższe dla każdego z przedziałów stężeń.
Mieszaniny – klasyfikacja i podział substancji wg rozporządzeń i dyrektyw UE
Wypełniając sekcję trzecią karty charakterystyki substancji niebezpiecznej w odniesieniu do wartości stężeń poszczególnych substancji, należy mieć na uwadze dyrektywę nr 1999/45/WE, która wyróżnia następujące kategorie stężeń substancji w mieszaninie:
a.substancje stanowiące zagrożenie dla zdrowia lub środowiska zgodnie z dyrektywą 67/548/EWG oraz zgodnie z rozporządzeniem (WE) 1272/2008,
b.substancje, dla których istnieją wspólnotowe najwyższe dopuszczalne stężenia w środowisku pracy, które nie zostały zawarte w poprzednim punkcie,
c.substancje trwałe, wykazujące zdolność do bioakumulacji; toksyczne lub bardzo trwałe, wykazujące bardzo dużą zdolność do akumulacji.
Pozostałe mieszaniny w kontekście dyrektywy nr 1999/45/WE
W przypadku mieszanin, które nie spełniają założeń dyrektywy nr 1999/45/WE, należy wymienić substancje składowe, których stężenia lub przedziały stężeń odpowiadają poszczególnym normom:
•1% wag. w preparatach niebędących gazami i 0,2% wag. w preparatach występujących w postaci gazami dla substancji stanowiących zagrożenie dla zdrowia lub środowiska zgodnie z dyrektywą 67/548/EWG,
•0,1% wag. dla substancji trwałych i bardzo trwałych, wykazujących dużą oraz bardzo dużą zdolność do bioakumulacji.
Konieczność umieszczania znaków i symboli ostrzegawczych
Dla substancji stanowiących skład mieszanin poza stężeniem podaje się także znaki, symbole i zwroty ostrzegawcze, klasyfikację zagrożeń oraz kody kategorii. Karta charakterystyki substancji niebezpiecznej powinna posiadać symbole i oznakowanie dotyczące możliwych zagrożeń wynikających z właściwości chemicznych, fizycznych i toksykologicznych substancji oraz mieszanin, ich użytkowania zgodnego lub niezgodnego z przeznaczeniem czy narażenia w związku z wyciekiem, rozlaniem czy przedostawaniem się do atmosfery. Istotne jest, że w sekcji 3. nie muszą znaleźć się pełne zwroty i hasła ostrzegawcze – wystarczą jedynie kody zagrożeń. Pozostałe informacje zawrzeć można w sekcji 16.
Rozporządzenie (WE) 1272/2008 jest kluczowe dla poprawnej charakterystyki składu oraz informacji o stężeniach substancji i mieszanin. Art. 20 ust. 3 niniejszego rozporządzenia określa nazwy i numery rejestracyjne substancji, które powinny znaleźć się wewnątrz karty charakterystyki substancji chemicznej. Dostawca karty może pominąć część numeru rejestracyjnego, jeśli zobowiązuje się przejąć na siebie odpowiedzialność za jego przekazanie na żądanie odpowiednich organów dla celów egzekwowania przepisów lub jeśli przekazuje numer organowi odpowiedzialnemu na terenie państwa członkowskiego za egzekwowanie przepisów. Jeśli numer wynikający z rozporządzenia nr 1272/2008 jest niedostępny, dostawcy karty charakterystyki substancji niebezpiecznych mogą użyć numeru CAS lub nazwy zgodnej z IUPAC, jeśli są one dostępne.
Warunki określone w rozporządzeniu nr 1272/2008 mają kluczowy wpływ na poprawne kategoryzowanie i opisywanie składu mieszanin oraz substancji chemicznych. Ujęcie wszystkich niezbędnych informacji gwarantuje dostawcy karty charakterystyki substancji niebezpiecznych pewność spełnienia obowiązku nakazującego udostępnić szczegółowe dane dotyczące wprowadzonych do obrotu rynkowego substancji oraz mieszanin.