Sekcja 11: Informacje toksykologiczne

Zawarte w tej sekcji karty charakterystyki substancji chemicznej informacje toksykologiczne stanowią niezbędne źródło informacji dla lekarzy i specjalistów, których zadaniem jest udzielenie pomocy i opieka nad osobami, które w wyniku kontaktu z substancją poniosły obrażenia zdrowotne. W tej części należy scharakteryzować możliwe dolegliwości, efekty uboczne wraz z ich objawami, tak, by możliwa była szybka i profesjonalna pomoc medyczna w sytuacji kryzysowej. Jeśli substancje niebezpieczne mogą wywoływać toksykologiczne skutki dla ludzkiego zdrowia, niezbędne jest wyszczególnienie wszelkich znanych dolegliwości, jakie mogą wystąpić na skutek kontaktu z substancją lub w wyniku reakcji chemicznej zachodzącej podczas użytkowania, przechowywania lub transportowania substancji bądź mieszanin.

Jeśli dla danej substancji lub mieszaniny o charakterystyce toksycznej niezbędne jest opracowanie raportu bezpieczeństwa chemicznego, to informacje, które zawiera karta charakterystyki substancji niebezpiecznej, powinny być spójne i zgodne z danymi zapisanymi w raporcie bezpieczeństwa.

11.1. Informacje dotyczące skutków toksykologicznych

Substancje
Zarówno dla substancji niebezpiecznych, jak i dla mieszanin, opracowane zostały klasy zagrożenia, które pozwalają klasyfikować poszczególne cechy substancji. Są to:
•toksyczność ostra;
•działanie żrące/drażniące na skórę;
•poważne uszkodzenie oczu/działanie drażniące na oczy;
•działanie uczulające na drogi oddechowe lub skórę;
•działanie mutagenne na komórki rozrodcze;
•rakotwórczość;
•szkodliwe działanie na rozrodczość;
•działanie toksyczne na narządy docelowe – narażenie jednorazowe;
•działanie toksyczne na narządy docelowe – narażenie powtarzane;
•zagrożenie spowodowane aspiracją.

W przypadku substancji lub mieszanin podlegających obowiązkowi rejestracji, informacje zawarte w karcie charakterystyki powinny być spójne z zapisami dokonanymi w procesie rejestracyjnym. Dodatkowo, podmiot opracowujący kartę charakterystyki powinien odnieść się do metod badawczych, na podstawie których dana substancja kwalifikuje się do konkretnej klasy zagrożenia. W zakresie prawa Unii Europejskiej, informacje toksykologiczne powinny być zgodne z zapisami rozporządzenia (WE) 1272/2008.

Mieszaniny
Sporządzając kartę charakterystyki dla mieszaniny, również niezbędne jest odniesienie się do szczegółowych cech mieszaniny mogących mieć toksykologiczne właściwości. W przypadku mieszanin przyjęto następujące kategorie:
•toksyczność ostra;
•działanie drażniące;
•działanie żrące;
•działanie uczulające;
•toksyczność dla dawki powtarzalnej;
•rakotwórczość;
•mutagenność;
•szkodliwe działanie na rozrodczość.

Karta charakterystyki substancji niebezpiecznej musi zawierać odniesienie do każdej z powyższych klas zagrożenia, nawet jeśli nie ma podstaw do zaklasyfikowania danej substancji chemicznej czy mieszaniny. Przykładowo, jeśli dana mieszanina nie spełnia kryterium klasy zagrożenia „rakotwórczość”, w podsekcji karty charakterystyki powinna znaleźć się odpowiednia adnotacja. Jeśli klasyfikacja mieszaniny do danej klasy jest niemożliwa na skutek braku odpowiednich danych, braku dostępu do wyników badań lub kiedy z posiadanych materiałów jednoznacznie wynika, że nie da się danej mieszaniny uznać za rakotwórczą, należy złożyć stosowny zapis w karcie charakterystyki.

Klasyfikacja poszczególnych substancji lub mieszanin dotyczy postaci takiej, w jakiej są one wprowadzane do obrotu na runku. Jednak w przypadku mieszanin, jeśli istnieje taka możliwość, powinno się również zdiagnozować klasy zagrożenia w stosunku do poszczególnych substancji składowych, jeśli są one szczególnie niebezpieczne, np. rakotwórcze, mutagenne itp.

Karta charakterystyki substancji chemicznych powinna zawierać również klasyfikację właściwości toksykologicznych z uwagi na drogę narażenia. Osoba sporządzająca kartę charakterystyki powinna zawrzeć w tej podsekcji informacje o możliwych drogach narażenia na działanie toksyn znajdujących się w danej substancji, np. poprzez połknięcie, wdychanie czy kontakt ze skórą. Jeśli szkodliwość substancji lub mieszaniny na którąkolwiek z dróg narażenia nie została potwierdzona badaniami, również należy taką informację uwzględnić. Należy również w tym miejscu opisać objawy, jakie mogą dotyczyć osób narażonych na szkodliwe fizyczne, chemiczne i toksykologiczne działanie poszczególnych substancji lub mieszanin. Jeśli potwierdzone jest, że kontakt z daną substancją poprzez jedną z opisanych dróg narażenia może wywołać określone objawy, takie jak np.: swędzenie, pieczenie, duszności, wzrost temperatury itp., należy wszelkie informacje umieścić w treści karty charakterystyki substancji. Należy poinformować również o produktach ubocznych narażenia. Opisując objawy narażenia, należy zacząć od najbardziej łagodnych, związanych z lekkim narażeniem, kończąc na silnych objawach możliwych na skutek większej dawki substancji.

W przypadku opisywania objawów działania chemicznego lub toksykologicznego substancji czy mieszaniny, które powinna zawierać karta charakterystyki substancji niebezpiecznych, należy uwzględnić zarówno objawy mogące wystąpić bezpośrednio po kontakcie substancji za pośrednictwem poszczególnych dróg narażenia, jak i objawy występujące z opóźnieniem, jeżeli takie są. W takim przypadku jako pierwsze należy umieścić objawy natychmiastowe, a następnie przejść do objawów pojawiających się z opóźnieniem. W przypadku mieszanin, co do których istnieje problem z dotarciem do właściwości toksykologicznych, można posługiwać się właściwościami mieszanin o podobnym składzie oraz bliskich właściwościach chemicznych i toksykologicznych.

Masz pytania? Przejdź do kontaktu